کرامات در مثنوی های عرفانی از قرن 6 تا 8 (حدیقه الحقیقه، منطق الطیر و مثنوی معنوی)

کرامات به عنوان اعمال خارق العاده و غیر معمولی که از مردان وارسته الهی سر می زند با آنچه بدان نام "معجزه و واقعه و ارهاص" می دهند، متفاوت است. تفاوت عمده و برجسته ی آن را با معجزه می توان در این دانست که معجزه امر و قدرت و مأموریتی است که خداوند بر عهده ی انبیا می گذارد و ایشان را ملزم به ابلاغ و اجرای آن می کند، مأموریتی حساس که به هیچ وجه، سستی در آن راه ندارد. اما کرامات، موهبت و لطف الهی است که خداوند، آن را شامل حال کسانی می کند که قدرت ایمان و یقین باطنی خویش را به درجه ی کمال رسانده اند. این عارفان و مومنان، کسانی هستند که ظرفیت پذیرش چنین لطفی را دارند. در مقابل کسانی که چنین ظرفیتی ندارند، به وجود چنین قدرتی مغرور می شوند و گرفتار "استدراج" یا همان مهلت خداوند می گردند، مهلتی که اندک ، اندک انسان را به عذاب الهی نزدیک می کند. این پایان نامه به کرامات، استدراج، معجزه، ارهاص، واقعه، مکاشفه و رویا می پردازد و برای هر کدام، تعاریف مختلفی ذکر و تفاوت میان آنها را بیان می کند. در این میان از سخنان بزرگان علم و عرفان، به فراخور مطلب مذکور، استفاده شده است. پس از آن سخن از بیان کرامات در شعر شاعرانی چون سنایی، عطار و مولوی مطرح می شود که اشعار ایشان مشحون از اشاره به این موضوع است اما هر چه در اشعار عطار و مولوی، این مسأله برجسته تر است، بسامد آن، نتایج بدست آمده در حدیقه سنایی کمتر می باشد، به طوری که فقط نمونه های انگشت شماری را می توان در آن یافت.